Quả dọc là một loại quả quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam, thường được sử dụng để nấu canh chua. Quả có hình cầu, khi còn non có màu xanh nhạt, khi chín có màu vàng. Vỏ quả khi non mềm và khi chín thì cứng, có 4 hạt dài bên trong. Cây dọc có chiều cao trung bình từ 10 – 15m. Cành cây mọc ngang, có mủ vàng, lá mọc đối, hoa đơn tính. Cây dọc thích sáng và ẩm, và có khả năng chịu hạn. Bạn có thể trồng dọc bằng hạt hoặc cây con. Cây dọc thường bắt đầu ra hoa vào khoảng tháng 4 – 5 dương lịch và cho thu hoạch quả vào tháng 7, 8, 9 hàng năm. Cây dọc phổ biến tại các vùng trung du và miền núi Bắc Bộ ở Việt Nam. Giá quả dọc vào mùa dao động từ 40.000-60.000 đồng/kg.

Để chế biến quả dọc, ta có thể lấy quả về rửa sạch, sau đó nướng với than đến khi vỏ ngả sang màu vàng. Tiếp theo, bóc lớp vỏ đó và rửa sạch trước khi nấu chín. Nước chua từ quả dọc sau đó có thể được dùng để nấu canh chua với cá hoặc cá lóc, hay sử dụng trong món riêu cua. Quả dọc tươi có thể bảo quản trong ngăn mát khoảng 15 – 20 ngày, nếu hút chân không và bảo quản trong ngăn đông tủ lạnh sẽ giữ được khoảng 2 – 3 tháng. Ngoài ra để bảo quản quả dọc được lâu hơn, quả dọc khi già có màu xanh sẫm người ta thường thái nhỏ và đem phơi, sấy khô để cất giữ dùng dần, bảo quản được lâu, tuy nhiên hương vị khi nấu sẽ không thể ngon bằng quả dọc tươi.

Lợi ích sức khoẻ từ quả dọc

Trong 100g quả dọc tươi có chứa khoảng 22,6g carbohydrate, 1,1g protein, 0,2g chất béo và 1,9g chất xơ. Ngoài ra, quả còn chứa nhiều vitamin C và các khoáng chất như kali, magiê và đồng. Tuy nhiên, lượng calo trong quả dọc khá thấp, chỉ khoảng 81 calo, nên không gây tăng cân cho người ăn.

Trong y học, quả và lá cây dọc có tác dụng tiêu thũng, làm se, giảm đau. Dầu dọc có thể được sử dụng để thay thế dầu vừng, dầu lạc để đắp mụn nhọt khi chưa vỡ mủ (lọc dầu lấy phần trong, trộn với nghệ vàng phết lên giấy mềm mà đắp, hoặc bôi trực tiếp vào nốt ghẻ ruồi (nấu với hạt cây máu chó)), và cũng có thể được sử dụng để trị chốc lở, mụn nhọt. Ngoài ra, dầu dọc còn có thể được sử dụng để làm xà phòng và dầu nhờn.

Món ngon từ quả dọc

1. Canh chua quả dọc cá lóc

Nguyên liệu:

• 500g  cá lóc.
• 5 – 6 quả dọc
• 2 quả cà chua thái miếng cau
• 1 củ nghệ, giã nhuyễn
• 1 nắm rau ngò gai, rau ngổ
• Gia vị: mắm, muối, hạt nêm, bột ngọt

Cách làm:

Bước 1: Sơ chế cá lóc: Đánh vảy, loại bỏ phần nội tạng, chà xát và mát xa nhẹ nhàng với muối hạt, rửa sạch, cắt khúc để ráo. Lưu ý bỏ đi sợi gân trắng sát bên sườn cá. Dùng dao cắt bỏ phần mang cá và cắt gọn phần đầu.

Bước 2: Ướp cá lóc với nghệ, mắm, muối, hạt nêm, mì chính để cá ngấm gia vị.
Bước 3: Đem trái dọc đi nướng cho thơm, cạo bỏ lớp vỏ cháy bên ngoài, sau đó cho vào nồi nước đun sôi, dầm trái dọc ra, cho cá và cà chua vào nấu. Đến khi cá chín bạn nêm nếm lại gia vị vừa ăn. Cho thêm rau ngổ và ngò gai vào để món canh chua cá lóc dậy mùi thơm.

Bước 4: Bày món ăn ra bát và sẵn sàng thưởng thức. Món canh chua cá lóc nên ăn nóng sẽ ngon hơn.

2. Canh riêu cua quả dọc

Nguyên liệu:

• 500 g cua đồng
• 15 g mỡ phần
• 1 quả khế chua
• 1 thìa mẻ, 1 thìa mắm tôm
• 1 quả cà chua
• 2 quả dọc
• Hành hoa, rau mùi, xà lách, rau thơm
• Gia vị – nước mắm, bột canh, mì chính…

Cách làm:

Bước 1: Cua cho vào nước lạnh bỏ vào ít muối khuấy và rửa sạch. Sau đó, các bạn xé bỏ yếm, tách phần mai lấy gạch cua, phần thịt cua cho vào cối xay cùng ít hành khô, muối và nước ấm xay nhuyễn, lọc lấy nước. Lặp lại nhiều lần cho đến khi thấy nước lọc trong thì dừng lại.

Bước 2: Cà chua rửa sạch, thái múi cau. Quả dọc đem nướng chín, bóc bỏ vỏ. Khế chua rửa sạch, cắt bỏ rìa cạnh, bổ thành miếng dài theo chiều dọc của quả.

Bước 3: Mẻ và mắm tôm nghiền nhỏ lọc lấy nước. Mỡ phần rửa sạch, băm nhỏ. Hành hoa các bạn rửa sạch, băm nhỏ củ.

Bước 4: Phi thơm hành mỡ chưng gạch cua lấy màu để riêng. Cho tiếp khế và cà chua vào đảo qua, để riêng. Sau đó, các bạn cho mắm tôm vào nước cua lọc, khuấy đều đun sôi. Khi váng thịt cua nổi lên, các bạn vớt ra để riêng. Tiếp theo cho dọc, khế, nước mẻ, cà chua vào đun chín rồi cho thịt cua vào. Nêm vừa nước mắm, muối, khi nào ăn vừa miệng thì các bạn dầm khế và dọc. Cho màu đã chưng vào. Ăn nóng kèm rau sống, rau thơm.

Hy vọng từ những thông tin trên bạn biết thêm một loại quả hữu ích – quả dọc và các món ngon từ quả dọc.

Mời bạn xem thêm BÍ QUYẾT NẤU CANH CHUA CÁ THƠM NGON CHỈ TRONG 30 PHÚT